Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

Η Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας αποτελεί πάθηση στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς, «στην ωχρά κηλίδα» η οποία είναι υπεύθυνη για την κεντρική και την ακριβή όραση. 

Εκδηλώνεται συνήθως με δυσκολίες στο διάβασμα (π.χ. λείπουν γράμματα ή συλλαβές από τις λέξεις). Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο οι ασθενείς να διακρίνουν κυματοειδείς γραμμές, όταν στην πραγματικότητα αυτές είναι ευθείες.

Εμφανίζεται συχνά σε ηλικιωμένους (άνω των 60 ετών) και σπανιότερα σε νέους ανθρώπους. 

Παράγοντες εμφάνισης της νόσου

Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, επιπλέον παράγοντες οι οποίοι ευθύνονται για την πάθηση είναι:

• Κληρονομικότητα
• Κάπνισμα
• Συνεχής έκθεση στον ήλιο
• Κακή διατροφή

Η Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας έχει δύο μορφές. 

Η ξηρή (μη εξιδρωματική ή ατροφική) μορφή η οποία αποτελεί και την πιο συχνή περίπτωση, καθώς εμφανίζεται περίπου στο 80-90% των περιπτώσεων. 

Στο αρχικό στάδιο οι αλλαγές στην όραση του ασθενούς είναι μικρές. Καθώς όμως η ασθένεια εξελίσσεται με τον χρόνο, η όραση παρουσιάζει σταδιακά σημάδια επιδείνωσης. Στο κέντρο της παρατηρούνται μαύρες κηλίδες και κυματοειδής γραμμές. 

Καθώς δεν είναι διαθέσιμες φαρμακευτικές αγωγές ή χειρουργικές θεραπείες, ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί με την χρήση μεγενθυτικών φακών και οπτικών βοηθημάτων. Ώστε να εκμεταλλευτεί περισσότερο την περιφερική του όραση και να βελτιώσει την καθημερινότητά του. 

Είναι σημαντικό επίσης, οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν τον ξηρό τύπο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, να παρακολουθούνται συχνά από τον οφθαλμίατρό τους, ώστε να προλάβουν την εξέλιξη της ασθένειας σε μορφή υγρού τύπου.

Υγρά μορφή Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

Η υγρά (εξιδρωματική ή νεοαγγειακή) μορφή ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι η πλέον σοβαρή, Παράλληλα όμως και η πιο σπάνια περίπτωση της ασθένειας.

Η υγρά μορφή αποτελεί ένα ποσοστό της τάξεως του 15% του συνόλου των περιστατικών. Είναι όμως υπεύθυνη για το περίπου 90% των περιπτώσεων που οδηγούν σε γρήγορη και σοβαρή απώλεια της όρασης του ασθενούς.

Στο κεντρικό σημείο του οπτικού πεδίου, ενδέχεται να κάνουν την εμφάνιση τους κενές ή μαύρες κηλίδες, κυματοειδής γραμμές. Ενώ είναι πιθανόν να προκληθεί μία διαταραχή της αντίληψης των χρωμάτων.

Κατά την υγρά μορφή ηλικιακής εκφύλισης, δημιουργούνται ανώμαλα αγγεία (χοριοειδική νεοαγγείωση), από τα οποία διαρρέει υγρό, εξαιτίας του ότι δεν είναι σωστά σφραγισμένα. 

Το υγρό συσσωρεύεται στην ωχρά κηλίδα, πράγμα το οποίο προκαλεί οίδημα και αιμορραγία. 

Η διαρκής παρουσία οιδήματος και αιμορραγίας έχει ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό ουλής και την απώλεια της κεντρικής όρασης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τύπος αυτός πρέπει να διαγνωστεί έγκαιρα και να ξεκινήσει άμεσα η θεραπεία. Διότι εξελίσσεται γρήγορα και υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστεί και στο άλλο μάτι.

Πίνακας του Amsler

Ένας απλός τρόπος για μία αρχική εξέταση της όρασης η οποία μπορεί να ανιχνεύσει τις αρχικές διαταραχές που κάνουν την εμφάνιση τους από την υγρά μορφή της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, είναι ο πίνακας του Amsler.

Εφόσον σε κάποια περιοχή του πίνακα η όραση είναι θολή, παρουσιάζει κενά, ή οι γραμμές εμφανίζονται καμπυλωτές και παραμορφωμένες, τότε ο ασθενής χρειάζεται να απευθυνθεί άμεσα στον οφθαλμίατρό του.

Είναι φυσικά αυτονόητο, πως η μέθοδος με τον πίνακα του Amsler δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει την σωστή διάγνωση του οφθαλμίατρου μετά από οφθαλμολογική εξέταση του ασθενούς.

Διάγνωση – Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας

Η διάγνωση της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αποτελεί μια εύκολη διαδικασία. Αφού έχει χαρακτηριστική εμφάνιση κατά τη βυθοσκόπηση του οφθαλμού. 

Γίνεται από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο με φλουραγγειογραφία και οπτική τομογραφία συνοχής (OCT). 

Η τελευταία είναι η πλέον σύγχρονη, γρήγορη, αξιόπιστη και ανώδυνη εξέταση για την ωχρά κηλίδα.

Επιτρέπει την ανάλυση όλων των δομών και των στοιβάδων στην περιοχή της ωχράς κηλίδας, καθώς και την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου.

Θεραπεία

Όταν ο ασθενής εμφανίζει ξηρό τύπο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας , δε συστήνεται κάποια θεραπεία. Συστήνονται, όμως, συμπληρώματα διατροφής με αντιοξειδωτικές ουσίες και ψευδάργυρο, αφού έχει αποδειχθεί ότι καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου. 

Παράλληλα, ο ασθενής θα πρέπει να ελέγχει τακτικά την όρασή του, με τη χρήση του πίνακα Amsler, σύμφωνα πάντα και με τις οδηγίες που έχει λάβει από τον οφθαλμίατρο του. Καθώς εγκυμονεί ο κίνδυνος μετατροπής του ξηρού τύπου εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε υγρό.

Όταν, όμως, πρόκειται για ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας υγρού τύπου συστήνεται θεραπεία με ενδοϋαλοειδικές ενέσεις, οι οποίες γίνονται αποκλειστικά από ειδικό οφθαλμίατρο σε αυστηρά άσηπτες και αποστειρωμένες συνθήκες. 

Αυτές επιλέγονται για τους παράγοντες Anti-VEGF που εμπεριέχουν, οι οποίοι έχουν τριπλή δράση. Μειώνουν το οίδημα, βελτιώνουν σημαντικά την όραση και παράλληλα σταματούν τη γένεση και την ανάπτυξη νεοαγγείων.

Στην περίπτωση που οι ασθενείς βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο, ο γιατρός συστήνει βοηθήματα χαμηλής όρασης. Οι διάφοροι τύποι μεγέθυνσης, αλλά και ο φωτισμός που χρησιμοποιούν βελτιώνουν την όρασή τους, αφού μικραίνουν το τμήμα της όρασης που έχει μειωθεί.

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να ενημερώνουμε το γιατρό μας έγκαιρα για κάθε αλλαγή που παρατηρούμε στην όραση μας. Τέλος, μια φορά το χρόνο πρέπει να προγραμματίζουμε έναν πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο.

Tip: Ενηεμερωθείτε σχετικά με την Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα